علل و علائم اسپاسم عضلانی و روش درمان
اسپاسم عضلانی یک حرکت ناگهانی و غیرارادی در یک یا چند عضله است. این حرکات می توانند در هر ماهیچه ای از بدن اتفاق بیفتند و بسیار رایج هستند اما معمولا در پا بیشتر از دیگر نقاط بدن احساس می شود.
اما علت گرفتگی عضلات چیست؟ اسپاسم عضلانی اغلب در نتیجه استرس، ورزش، فعالیت زیاد یا کم آبی رخ میدهد. در این مقاله قصد داریم تا به صورت کامل بررسی کنیم که دلایل اسپاسم عضلانی چیست و درمان آن چه می باشد. بنابراین برای آشنایی بیشتر تا انتها این مطلب همراه کلینک خانه درد باشید.
اسپاسم عضلانی (گرفتگی عضلات) چیست؟
گرفتگی عضلات زمانی رخ می دهد که عضله شما به طور غیرارادی و به زور به طور غیرقابل کنترلی منقبض می شود و نمی تواند شل شود. این موارد بسیار رایج هستند و می توانند بر هر یک از عضلات شما تأثیر بگذارند. آنها می توانند بخشی یا تمام عضله یا چندین عضله در یک گروه را درگیر کنند.
شایع ترین محل برای اسپاسم عضلانی ران ها، ساق پا، پاها، دست ها، بازوها و شکم هستند. گرفتگی ساق پا که در شب هنگام استراحت یا خواب رخ می دهد، «گرفتگی شبانه پا» نامیده می شود.
در صورتی که این درد شما را اذیت می کند و مدت زمان طولانی است که آن را احساس می کنید باید به فوق تخصص ارتوپد مراجعه نمایید. اما اگر به تازگی آن را احساس کرده اید و قبل از آن فعالیت زیادی داشته اید می توانید با استراحت و درمان های خانگی به رفع آن کمک کنید.
اسپاسم عضلانی (گرفتگی عضلات) چه حسی دارد؟
شدت اسپاسم عضلانی از انقباضات خفیف و ناراحت کننده تا ناراحتی قابل توجه تا درد شدید و شدید متغیر است. عضله اسپاستیک ممکن است در لمس سختتر از حد طبیعی احساس شود و یا بهطور مشهودی منحرف شده باشد. ممکن است تکان بخورد. اسپاسم معمولا از ثانیه تا 15 دقیقه یا بیشتر طول می کشد و ممکن است چندین بار قبل از از بین رفتن عود کند.
چه کسانی دچار اسپاسم عضلانی می شوند؟
اسپاسم عضلانی ممکن است در هر زمانی برای هر کسی رخ دهد. چه پیر باشید، چه جوان، چه کم تحرک یا فعال، ممکن است دچار اسپاسم عضلانی شوید. زمانی که راه می روید، می نشینید، ورزش می کنید یا می خوابید ممکن است این اتفاق بیفتد. برخی از افراد مستعد ابتلا به اسپاسم عضلانی هستند و با هر گونه فعالیت بدنی به طور منظم دچار اسپاسم می شوند.
همچنین بخوانید: علت پا درد سالمندان
علت اسپاسم عضلانی چیست؟
“ایدیوپاتیک” به این معنی است که علت دقیق ناشناخته است، و این مورد در مورد اسپاسم عضلانی است. برخی از کارشناسان معتقدند یکی از موارد زیر ممکن است در بیشتر موارد مقصر باشد:
- کشش کافی نیست
- خستگی عضلانی
- ورزش در گرما
- کم آبی بدن
- کاهش الکترولیت ها (املاح و مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم و کلسیم در بدن شما).
- ترشحات عصبی غیر ارادی
- محدودیت در خون رسانی
- فشار.
- ورزش با شدت زیاد.
علل احتمالی گرفتگی عضلات پا در شب (گرفتگی عضلات پا در شب)، به طور خاص، عبارتند از:
- نشستن برای مدت طولانی.
- استفاده بیش از حد از عضلات
- ایستادن یا کار بر روی کف بتنی.
- نشستن نامناسب
در ادامه دلایل اسپاسم عضلانی موارد زیر نیز حائز توجه میباشد که ممکن است مشکل شما هم بخاطر یکی از این موارد باشد.
- داروهای مختلف مانند مصرف داروهایی که مختص کم کردن فشار خون است میتواند از جمله دلایل بروز این درد شایع باشد.
- معمولا بیماریهای عصبی، اسکلتی و مهمتر از همه عضلانی هرکدام می تواند باعث ایجاد این گونه دردها شود.
- البته شما نباید آنفولانزا را نادیده بگیرید. چرا که آنفولانزا و گاهی کرونا از جمله دلایل رایج برای بروز دردهای عضلانی به حساب میآید.
- هر گونه مشکلات عروقی را جدی بگیرید. چرا که صدددرصد میتواند برای شما دردهای شدید و ازار دهنده عضلانی را به وجود آورد.
- پایین بودن بسیاری از مواد معدنی ضروری بدن مانند کلسیم، سدیم، پتاسیم و مواد اینچنینی که جز مواد معدنی هستند باعث بروز این درد میشوند.
- سعی کنید کم آبی بدن همیشه تامین کنید. چرا که کم آبی در برخی از موارد یکی از دلایل اصلی محسوب می شود و همچینن گرفتگی که به خاطر گرما ایجاد میشود را نباید نادیده گرفت.
- امروزه در بسیاری از باشگاهها و فعالیتهای ورزشی، انواع وزنه های سنگین را از جمله دلایل دیگر می شناسند.
همچنین بخوانید: علت زانو درد هنگام خواب
علت انواع درد عضلانی
در این بخش علاوه بر ذکر دلایل درد عضلانی علت اصلی سبب شدن آنها را نیز با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار میدهیم:
هورمونها و سن در بدن درد
انواع مختلف درد عضلانی به هورمون و سن افراد مربوط می شود؛ چرا که خانمها نسبت به آقایان بیشتر در معرض این درد قرار دارند.
به گونه ای که خانم ها بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی به دردهای عضلانی دچار می شوند البته قبل و بعد از سن یائسگی از جمله سن های بسیار حساسی است که خانم ها بسیار باید مراقب باشند تا به دردهای اینچنینی دچار نشوند و به دنبال هر گونه نشانه و علامت سریعا به درمان درد عضلانی اقدام کنند.
روماتیسم
همچنین روماتیسم یکی دیگر از انواع درد عضلانی است که از جمله علائم آن شما میتوانید خستگی و کوفتگی بدن را در نظر بگیرید. دردهای آن اصولا در قسمت عضلات دست، کمر و پشت بروز پیدا می کند و در برخی از موارد حتی کنترل ادرار و مدفوع را برای افراد سخت میکند.
سبک زندگی نامناسب
یکی دیگر از انواع درد عضلانی به خواب و روحیه افراد اشاره می کند؛ چرا که اگر فردی روحیه شکننده و ضعیفی داشته باشد و سبک زندگی مناسبی را دنبال نکند و یا حتی الگویی نامناسبی را برای خود انتخاب کند وجود هرگونه درد عضلانی یک مورد شایع است.
متاسفانه عدم توجه به انواع رژیم غذایی باعث کم کردن برخی از مواد معدنی می شود و همین امر باعث بروز دردهای عضلانی می گردد.
آسیب و ضربه به بدن
نوع دیگری وجود دارد که به خاطر ضربه به وجود میآید که بسیاری از افراد شاید در هنگام تصادف، لیز خوردن و موارد این چنینی با این نوع دردها روبرو می شوند.
استرس و فشار
به خاطر بسپارید که یکی از انواع رایج دردهای عضلانی استرس های مداومی است که افراد نمی توانند آن را کنترل کنند، چرا که فشارهای عصبی باعث گرفتگی عضلات می شود.
به همین دلیل است که شما باید هرچه سریعتر به دنبال درمان درد عضلانی باشید، زیرا این گونه دردها در بسیاری از موارد نمی تواند باعث شود تا افراد بتوانند به سادگی به فعالیتهای روزمره خود بپردازند. میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره با متخصصین کلینیک خانه درد با شماره تماس 02126723996 بگیرید.
علائم اسپاسم عضلانی
همه اسپاسم های عضلانی دردناک نیستند، اما برخی از آنها می توانند باعث درد شوند. ممکن است احساس شود که عضله به خودی خود می پرد یا حرکت می کند، که این احساس معمولاً فقط چند ثانیه طول می کشد. برخی از افراد حتی ممکن است بتوانند تکان خوردن عضله را ببینند.
گاهی اوقات، ممکن است احساس شود که کل عضله گرفتگی کرده و نمی تواند حرکت کند. این اثر بیشتر در پاها اتفاق می افتد و می تواند بسیار دردناک باشد. عضله ممکن است در لمس سخت احساس شود. در حالی که احساس گرفتگی در عرض چند دقیقه یا بیشتر از بین میرود، ممکن است عضله برای مدتی بعد از آن به درد ادامه دهد.
اگر اسپاسم عضلانی بخشی از یک بیماری عصبی باشد، فرد معمولا علائم دیگری را تجربه خواهد کرد. بخشی از علائم اسپاسم عصبی شامل موارد زیر می باشد:
- درد در پشت، گردن یا سر
- ضعف در عضلات
- بی حسی پوست
- احساس سوزن سوزن شدن
- یک لرزش
- فلج شدن
- هماهنگی ضعیف
- حرکات آهسته
- دوبینی
- مشکلات خواب
گرفتگی عضلات پا در خواب
یکی از گرفتگی هایی که اکثر افراد آن را تجربه می کنند مربوط به گرفتگی عضلات پا در خواب می باشد. به این صورت که شما زمانی که به تخت خواب می روید و دراز می کشید، پس از مدتی متوجه درد عضلانی و اسپاسم پا می شوید.
این موضوع معمولا چندان نگران کننده نیست و طبیعی می باشد. اما اگر شما به صورت پیوسته به این درد دچار می شوید و مدت زمان طولانی است که از این گرفتگی در خواب رنج می برید لازم است نزد پزشک متخصص مراجعه نمایید زیرا ممکن است به دلیل کمبود ویتامین یا بیماری های دیگر باشد.
اما اگر به طور کوتاه مدت این درد را تجربه می کنید احتمالا مربوط به کار زیاد است، یعنی در طول روز فعالیت زیادی انجام داده اید یا زمان زیادی سرپا بوده اید و اکنون در حین خواب این درد را تجربه می کنید.
اسپاسم عضلانی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک متخصص شما باید علاوه بر سابقه پزشکی و داروهای شما، برای بررسی گرفتگی عضلات کمر یا پا اطلاعاتی در مورد موارد زیر نیز بداند:
- چقدر دردش بد است
- اسپاسم عضلانی چه زمانی اتفاق می افتد (مثلاً در شب؟ بعد از ورزش؟).
- گرفتگی عضلات چقدر طول می کشد.
- اسپاسم عضلانی چه احساسی دارد.
- وقتی اسپاسم عضلانی شروع شد.
- هر علائم دیگری که تجربه می کنید.
برای تشخیص درد عضلانی شما باید به فوق تخصص درد مراجعه کنید تا مفاصل شما را بررسی نماید. هر کدام از بخشهای مختلف بدن که به هر دلیلی با ضعف روبهرو شده است را هرچه سریعتر باید درمان کند. حتی از نظر روانشناختی نیز بسیاری از پزشکان به علائمی مانند سردرد میگرنی، اضطراب و افسردگی بسیار توجه میکنند.
به این علت که معمولا این موارد میتواند به اضطراب و استرس افراد مربوط شود و تست های آزمایشگاهی، همچنین تست هایی که مربوط به اختلال خواب است را برای تشخیص و شروع درمان درد عضلانی بسیار مهم می دانند و چنانچه شما 3ماه از درد بگذرد و اقدام نکنید، این درد به صورت وسیع در تمامی قسمت های بدن پخش می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اسپاسم عضلانی، پرش و گرفتگی معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. آنها کاملاً طبیعی هستند، به ویژه در ورزشکاران و سایر افرادی که به طور منظم ورزش می کنند.
با این حال، در برخی موارد، آنها می توانند یک بیماری زمینه ای مانند مولتیپل اسکلروزیس ، بیماری تیروئید یا سیروز کبدی را نشان دهند. آنها همچنین ممکن است مشکلاتی را در موارد زیر پیشنهاد کنند:
- تغذیه
- جریان
- متابولیسم
- اعصاب
- هورمون ها
هر کسی که به طور منظم اسپاسم شدید یا دردناک عضلانی را تجربه می کند باید با پزشک صحبت کند.
چگونه اسپاسم عضلانی را متوقف کنم؟
هیچ قرص یا تزریقی وجود ندارد که فورا اسپاسم عضلانی را تسکین دهد، بنابراین بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که عضله آسیب دیده خود را کشیده و ماساژ دهید. اگر در پای شماست، بلند شوید و راه بروید. سعی کنید از یخ یا گرما استفاده کنید (یک حمام آب گرم بگیرید یا از یک پد گرم کننده استفاده کنید).
درمان گرفتگی عضلات در خانه
هنگامی که اسپاسم شروع می شود، ممکن است در نیمه شب در حال ورزش، نشستن یا حتی خوابیدن باشید. اگر فقط یک تزریق جادویی وجود داشت که می توانست فوراً درد شما را تسکین دهد بسیار خوب می شد! با این حال، پنج مرحله برای خلاص شدن از شر اسپاسم وجود دارد:
- ناحیه آسیب دیده را کشش دهید.
- ناحیه آسیب دیده را با دست یا غلتک ماساژ دهید.
- بایستید و راه بروید.
- حرارت یا یخ را اعمال کنید. یک کیسه یخ را کنار هم قرار دهید یا یک پد حرارتی قرار دهید یا یک حمام گرم خوب بگیرید.
- مسکن هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن مصرف کنید.
در ادامه موارد جامعتری راجع به نحوه درمان اسپاسم عضلانی ارائه میدهیم:
بیشتر بخوانید: درمان درد عضلانی پشت پا
برای درمان درد عضلانی روش های متفاوتی وجود دارد که بعد از درمان های خانگی درد عضلانی شما از ماساژ درمانی، فیزیوتراپی، ورزش، یخ درمانیف گرمادرمانی، دستگاه های الکتریکی انواع داروهای مسکن می توانید استفاده کنید.
داروهای مسکن برای درد عضلانی
بسیاری از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن (مورتین ، ادویل)، استامینوفن (تایلنول،آسپیرین بدون اکسدرین) و ناپروکسین ( آلیو، ناپروسین ) می تواند به عنوان تسکین دهنده گزینه مناسبی باشد اما مسکن هایی که بنا بر دستور پزشک باید مصرف شود مانند کورتیکاستروئید، Opioids، داروهای ضدافسردگی و داروهای ضد تشنج است و یا حتی در قسمتی که شما درد را تجربه می کنید با استفاده از یخ درد مورد نظر آن قسمت را کاهش دهید.
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی یکی دیگر از روشهای عالی برای درمان درد عضلانی است که باعث کسب انرژی بیشتر سلولهای عصبی میشود. همچنین برای کم کردن انواع گرفتگی ماهیچه خصوصا در قسمت کمر و گردن، ماساژ درمانی بسیار توصیه میشود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی و ورزش نیز می تواند بهترین راهکار برای درمان درد عضلانی باشد. به این دلیل که متخصص فیزیوتراپ می تواند با برنامهریزی، تمرینات ورزشی قابل قبولی را در اختیار شما قرار دهد تا هر چه سریعتر، شما فرایند درمان درد عضلانی خود را شروع کنید. فیزیوتراپ به شما آموزش می دهد که چگونه به صحیح بدن خود را درموقعیت های گوناگون قرار دهید.
یخ درمانی و گرما درمانی
اما یخ درمانی و گرما درمانی همان گونه که گفته شد می تواند برای برطرف کردن التهابات بسیار مفید واقع شود؛ چرا که گرما نیز باعث افزایش جریان خون در ماهیچه می شود و امروزه از دستگاه های الکتریکی خاصی مانند TENS و اولتراسوند استفاده می کنند که این دستگاه ها می توانند به شدت درد را کاهش دهد و به عنوان درمان درد عضلانی بهترین راهکار به شمار آید.
برای گرفتگی عضلات چه بخوریم؟
درمان گیاهی و طب سنتی اسپاسم عضلانی یکی از راه های سریع و راحتی است که شما می توانید در خانه آن را امتحان کنید. استفاده از دمنوش ها و دم کرده ها از گذشته تاکنون تاثیر بسیاری بر درمان بیماری های مختلف داشته است.
از جمله بهترین خوراکی و گیاهانی که روند درمان گرفتگی عضلات موثر هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
چای بابونه
آرامش عضلات و ماهیچه ها به دلیل وجود اسید آمینه ای به نام گلیسین ایجاد می شود و در این چای این اسید به مقدار زیادی وجود دارد و به این طریق برای درمان گرفتگی عضلات موثر است. در موارد حاد می توانید روزانه 5 فنجان از این دمنوش مصرف کنید.
دمنوش زنجبیل
گیاه زنجبیل برای کاهی التهاب بسیار موثر است، همان طور که می دانید ماهیچه ها و عضلات شما در هنگام اسپاسم ملتهب هستند و همین موضوه سبب می شود که گرفتگی عضلات با درد همراه باشد.
با مصرف روزانه زنجبیل می توانید تا حد بسیاری از این التهاب کم کنید و به درمان درد عضلات کمک می شود. اگر زنجبیل را با عسل مصرف کنید خواص آن بیشتر خواهد شد.
عسل و زردچوبه
در زردچوبه ماده ای به نام کورمومین قرار دارد که به عنوان یکی از بهترین ضد التهاب ها شناخته شده است. مخلوط زردچوبه، عسل و آب یک ترکیب مناسب برای گرفتگی عضلات می باشد.
برای گرفتگی عضلات چه قرصی بخوریم؟
معمولا نیازی به استفاده از قرص نمی باشد و درمان پزشکی اسپاسم عضله در مرحله آخر انجام می شود. اما چنانچه این درد برای شما عذاب آور است و از انجام فعالیت های روزمره عقب مانده اید. درمان های دارویی زیر با نظر پزشک می تواند مفید باشد:
- ایبوپروفن
- نارکوتیک
- کینین
- ویتامین ب کمپلکس
- گاباپنتین
- دیلتیازم
- دیازپام
- باکلوفن
دقت داشته باشید که هرگز مصرف خودسرانه این دارو ها توصیه نمی شود.
چگونه از خودم مراقبت کنم؟
یک برنامه پیشگیری و برنامه ای برای اینکه هنگام بروز اسپاسم عضلانی چه کاری باید انجام دهید، داشته باشید. هر روز کارهای زیر را انجام دهید:
- ورزش کنید (اما نه در گرمای شدید). اگر گرفتگی شبانه پا دارید، قبل از خواب کمی پیاده روی کنید.
- کش آمدن. حرکات کششی مکرر از جمله قبل و بعد از ورزش و قبل از خواب انجام دهید.
- کفش های محکم بخرید
- هر روز مقدار زیادی آب بنوشید. از کافئین و الکل دوری کنید.
- تمام ویتامین ها و داروهای تجویز شده مانند شل کننده های عضلانی را مصرف کنید.
- با قرار دادن یک پد گرم کننده و غلتک ماساژ در نزدیکی خود، فضای تخت خود را آماده کنید.
چگونه می توانم از گرفتگی عضلات جلوگیری کنم؟
پیشگیری از گرفتگی عضلانی دشوار است. آنها می توانند غیرقابل پیش بینی باشند. آنها می توانند در هر زمانی اتفاق بیفتند. عوامل خطر وجود دارد که نمی توانید از آنها اجتناب کنید، مانند سن شما. با این حال، برخی از روشهای گزارششده وجود دارد که ممکن است برای غلبه بر این عوامل خطر و جلوگیری از اسپاسم عضلانی مفید باشد:
- تمرینات انعطاف پذیری را به طور منظم انجام دهید.
- برای تناسب اندام کلی بهتر کار کنید.
- عضلات خود را به طور منظم کشش دهید. این کار را مخصوصاً برای کسانی که بیشتر مستعد اسپاسم عضلانی هستند انجام دهید.
- به طور مکرر مایعات بنوشید. آب را انتخاب کنید و از الکل و کافئین خودداری کنید.
- از ورزش در هوای گرم خودداری کنید.
- کفشی بپوشید که مناسب شما باشد.
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. تمرینات ورزشی ملایم را درست قبل از خواب انجام دهید تا از گرفتگی عضلات پا در شب جلوگیری کنید.
- از مصرف داروهایی که ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی باعث اسپاسم عضلانی شوند، خودداری کنید.
- برای جلوگیری از گرفتگی عضلات پا، اگر به پشت می خوابید، از بالش استفاده کنید تا انگشتان پا را به سمت بالا نگه دارید. اگر روی سینه می خوابید، پاهای خود را از انتهای تخت آویزان کنید.
- قبل از خواب عضلات خود را دراز کنید. هنگام خواب، ملحفه و پتو را در اطراف پاهای خود شل نگه دارید.
در حالت کلی برای جمع بندی باید بگوییم برای پیشگیری از درد عضلانی شما بهتر است قبل از هرگونه فعالیت فیزیکی بدن خود را کشش دهید. عملیات سرد و گرم کردن بدن خود را برای انجام فعالیتهای ورزشی جدی بگیرید. زیرا با آماده کردن ماهیچههای بدن خود، در هنگام انجام فعالیتهای ورزشی گوناگون احتمال بروز درد بسیار کم است.
سعی کنید در اکثر روزها بدن خود را مرطوب نگهدارید، خصوصا اگر به فعالیت خاصی میپردازید. ورزش از جمله عوامل پیشگیری محسوب میشود که میتواند به دوام و استقامت ماهیچههای بدن شما کمک کند. طبق تحقیقات به دست آمده آن دسته از افرادی که ساعات طولانی را پشت میز سپری میکنند، باید هر ۶۰ دقیقه حداقل عضلات خود را به آرامی کشش دهند.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با اسپاسم عضلانی عصبی و جزئیات مربوط به گرفتگی عضلات آشنا کنیم. در آخر این مورد را در نظر داشته باشید که این عارضه جزو درد های طبیعی است که اکثرا آن را احساس می کنند، اما معمولا تنها چند روز ادامه پیدا می کند و پس از مدت کوتاهی به خودی خود درمان می شود. بنابراین اگر برای شما به غیر از این موضوع می باشد، لازم است که نزد پزشک متخصص مراجعه نمایید.
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد؛ در صورت داشتن هرگونه سوال در این زمینه در بخش نظرات برای ما بیان کنید.