علائم دیسک کمر چیست | علل و راههای جدید درمان
دیسک کمر چیست؟ آیا درد کمرم ناشی از کشیدگی ماهیچه‌هاست یا از آسیب دیسک کمر میباشد؟ دیسک کمر یک بیماری است یا عضوی از بدن میباشد؟ دیسک کمر دقیقا کجاست؟
اغلب افرادی که دچار کمر درد می‌شوند، برایشان سوال پیش می‌آید که آیا کمر دردشان همان دیسک کمر است؟ برخی هم نمی‌دانند دیسک کمر دقیقا چیست و کجاست؟ آنها با کوچکترین دردی در کمر نگران می‌شوند که نکند دیسک کمر گرفته باشند.
قبلا در آناتومی ستون فقرات ذکر کرده بودیم که شمار مهره‌های کمر 5 یا 6 مهره میباشد و از انتهای قفسه‌ی سینه آغاز میشود و تا استخوان خاجی و دنبالچه پایان می‌یابد. در این مقاله سعی کرده‌ایم به تمامی سوالات مراجعین خود پاسخ دهیم.
شما نیز می‌توانید با همراهی کردن ما در مطالعه چند دقیقه‌ای این مقاله علاوه بر یافتن پاسخ سوالات خود، با دیسک کمر بیشتر آشنا شوید.
دیسک کمر چیست و کجا قرار دارد؟
دیسک کمر در کجا قرار دارد؟ حتما از افراد بسیاری شنیده‌اید که می‌گویند«دیسک دارم یا دیسک کمر گرفتم». خب شاید برایتان جالب باشد که بدانید ما همه دیسک داریم، بین مهره‌ها، قطعات لاستیک مانندی با ضخامت 3 تا 9 میلی‌متر طراحی شده‌اند، که به آن دیسک بین مهره‌ای می‌گویند.
وقتی فردی از درد کمرش، احتمال دیسک کمر می‌دهد و می‌گوید «دیسک کمر گرفتم»، البته کمر درد علل و عوامل مختلفی دارد. ممکن است دیسک کمرش دچار آسیب شده باشد، به کمر او فشار وارد شود و احساس خفیف یا شدید دردی در ناحیه کمر خود داشته باشد.
ضمناً آسیب دیسک در ناحیه گردن نیز بیماری شایعی‌ست که به آن دیسک گردن می‌گویند.
دیسک کمر چیست و کجا قرار دارد؟
ساختار دیسک محتوای آب، کلاژن و پروتئین میباشد. دیسک‌های بین مهره‌ای از دو قسمت تشکیل شده‌اند قسمت داخلی ژلاتین مانندی که هسته دیسک یا نوکلئوس نامیده میشود و قسمت خارجی سختی که حلقه یا آنولوس نام دارد.
دیسک‌ها در ستون فقرات نقش ضربه‌گیر را ایفا می‌کنند. فشارهای وارده شده بر ستون فقرات را جذب کرده و در بهبود حرکات بین مهره‌ها کمک می‌کند.
یکی از دلایلی که وجود دیسک را الزامی می‌کند بودن فاصله بین مهره‌ها میباشد. فاصله‌ی بین مهره‌ها از این جهت ضروری است که این فضا عبور مناسب ریشه‌های عصبی که از نخاع بیرون می‌آیند را میسر می‌سازد. همچنین این فاصله، توانایی مهره‌ها را برای چرخش به جلو و عقب را فراهم می‌سازد.
بیماری فتق دیسک کمر چگونه رخ می‌دهد؟
فتق دیسک کمر چیست؟ با آگاهی که تا اینجا پیدا کردید حتما سوال پیش آمده که وقتی همه‌ی ما دیسک کمر داریم و وجودش برای ستون فقرات ما ضروری‌ست. پس چرا ما شنیده‌ایم دیسک کمر خطرناک است و دردهای شدیدی دارد. حتما افرادی را که از دیسک کمر خود می‌گویند دیده‌اید که برخی از فعالیت‌های سابق را نمی‌توانند دیگر انجام دهند.
دقیقاً فعالیت‌های سابق؛ دیسک کمر وقتی سالم باشد وظیفه‌ی خود را به‌درستی انجام می‌دهد، اما وقتی آسیبی وارد شود به مهره‌های کمر فشار وارد میشود و فعالیت‌های حرکتی فرد را دچار اختلال و دردناک می‌کند. در آن صورت می‌گوییم بیماری دیسک کمر که با توجه به نوع آسیب در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد.
بیماری فتق دیسک کمر چگونه رخ می‌دهد؟
هنگامی که دیسک کمر از حالت طبیعی خود خارج شود و برآمدگی پیدا کند، بعبارتی بر اثر عوامل مختلفی چون افزایش سن یا تصادف، دچار آسیبی شود که فشرده شود و بیرون زدگی دیسک کمر رخ دهد به آن فتق دیسک می‌گویند.
ممکن است هسته، به حلقه فشار آورد، در صورت این فشار وارد شده نخاع و ریشه‌های عصبی ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند و احساس درد را بوجود آورد. این بیماری در هر قسمتی از ستون فقرات ممکن است رخ دهد اما بیشترین قسمت کمر و بعد از آن گردن میباشد.
چه عواملی باعث دیسک کمر می‌شوند؟
از در اینجا برخی از عواملی که برای رخ دادن این بیماری خطرناک می‌باشند را ذکر کرده‌ایم این عوامل عبارتند از:
چه عواملی باعث دیسک کمر می‌شوند؟
- سیگار کشیدن.
- کمر درد به علت بلند کردن اجسام سنگین.
- خم و راست شدن زیاد.
- وزن بالای بدن.
- وضعیت بد بدن در زمان نشستن، ایستاده و… .
- ورزش‌های غیر اصولی و سنگین مثل فوتبال، کشتی، ورزش‌های رزمی و… .
- رانندگی به ویژه در مسافت‌های طولانی و با ماشین‌های سنگین یا دارای صندلی نامناسب.
- کمر درد با ایستادن و یا نشستن طولانی مدت .
- جنسیت.
- افزایش سن.
شاید برایتان جالب باشد بدانید دیسکوپاتی کمر و گردن چیست؟
علائم نشان‌دهنده‌ی دیسک کمر چیست؟
علائم فتق دیسک کمر چیست؟ در هر فردی باتوجه به موقعیت دیسک، میزان فتق و سطح ستون فقرات آسیب‌دیده بستگی دارند. در برخی افراد ممکن است هیچ علائمی دیده نشود یا بالعکس علائم کاملا شدید داشته باشد.
علائم فتق دیسک کمر چیست؟
اما به طور کلی رایج‌ترین علائم عبارتند از:
ضعف: عضله‌های مرتبط با عصب‌های آسیب‌دیده معمولاً ضعیف می‌شوند. در نتیجه بیمار تلو تلو می‌خورد یا اشیاء را به سختی بلند می‌کند یا نگه می‌دارد.
درد پا: بیمار در صورت ابتلا به فتق دیسک کمری شدیدترین درد را در باسن، ران و ساق پا و گاهی پایین پا احساس می‌کند. این درد هنگام سرفه یا عطسه کردن یا حرکت دادن ستون فقرات در جهت‌های مشخص در بازو یا پا شعله‌ور میشود.
بی‌حسی یا گزگز: فتق دیسک کمر غالباً با بی‌حسی یا گزگز بخشی از بدن همراه است که با عصب‌های آسیب‌دیده مرتبط است.
از کجا بدانیم دیسک کمر داریم؟
آیا تشخیص دیسک کمر در منزل ممکن است؟ دیسک کمر نیز مانند تمام بیماری‌های دیگر، متخصص ستون فقرات پس از بررسی سوابق بیماری، چندین تست فیزیکی از بیمار می‌گیرد. تست‌هایی از قبیل: بالا بردن عمودی پاها در حالت خوابیده، اول پایی که درد را در آن حس میشود و سپس پای مخالف را بالا می‌برد.
از کجا بدانیم دیسک کمر داریم؟
در صورتی که تست‌های بالا، با درد پا یا کمر باشد، آزمایش عصبی انجام می‌گیرد و نتیجه‌ی مثبت آن نشانه وجود دیسک کمر است. اگر پزشک تردید داشته باشد یا بخواهد عصبی را که تحت فشار است شناسایی کند یا بعد از ۴ هفته درمان هیچ بهبودی مشاهده نشود. ممکن است از تست های تشخیصی دیسک کمر زیر هم استفاده شود:
- سی تی اسکن
- اسکن MRI
شیوه‌های درمانی مناسب بیماری دیسک
دیسک کمر درمانش چیست؟ بهبودی دیسک کمر بدون جراحی نیز ممکن است. در کلینیک خانه درد نیز، برخی از درمانهای غیر جراحی که در ادامه آورده‌ایم، برای درمان دیسک کمر صورت می‌گیرد. روش‌های درمانی بدون جراحی که با توجه به نوع آسیب و شرایط بیمار بمی‌توان بکار برد به شرح زیر میباشد.
درمان های بدون جراحی
از شیوه‌های درمان غیر جراحی دیسک کمر می توان موارد زیر را نام برد:
دارو؛ تجویز داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن (مورتین، ادویل) یا ناپروکسین (الیو) درمان اولیه فتق دیسک کمری محسوب میشود. این داروها در تسکین درد و التهاب ناشی از این عارضه مؤثراند که توسط متخصص ستون فقرات تجویز می‌شوند.
ورزش و تمرین؛ تمرین‌های اصلاحی بخشی از برنامه درمان دیسک است. به کمک این تمرین‌های پیشگیرانه و ایمن انجام دادن فعالیت‌های جسمی می‌توان درد را کاهش داد، از بروز مشکل در آینده جلوگیری کرد و سلامت کمر را در درازمدت تضمین کرد.
دیسک کمر درمانش چیست؟
برنامه‌های توانبخشی؛ برنامه‌های توانبخشی با هدف بهبود مشکلات ناشی از فتق دیسک طرح‌ریزی میشود.
درمان با اوزون؛ درمان با اوزون برای تمام مشکل‌های فتق دیسک مفید است.
بریس یا کمربند طبی؛ پزشک گاهی از بیمار می‌خواهد تا در شروع درمان کمر درد از بریس یا کمربند طبی نرم و منعطف استفاده کند، اگرچه این روش فتق دیسک را التیام نمی‌دهد.
فیزیوتراپی؛ معمولاً فیزیوتراپی دارای نقش با اهمیت در ریکاوری فتق دیسک کمر است. فیزیوتراپی نه تنها می‌تواند کاهش فوری درد بیمار را به همراه داشته باشد، بلکه علاوه بر این به شما آموزش می‌دهد چگونه وضعیت بدن خود را به صورتی حفظ کنید که از ایجاد آسیب‌های احتمالی بعدی پیش گیری شود.
درمانهای جایگزین: درمانهای جایگزین و مکمل مانند طب سوزنی، فشار درمانی و ماساژ برای کاهش درد فتق دیسک پیشنهاد میشود.
درمانهای جراحی به چه صورت است؟
جراحی بسته؛ شیوه ی درمانی جراحی
از میان روش‌های نام برده شده تنها سودمندی جراحی بسته در کاهش علائم به اثبات رسیده است. مطالعات انجام شده بیانگر موفقیت ۴۲ تا ۵۶ درصدی تزریق در فضای اپیدورال بر روی بیمارانی است که با بهره‌گیری از دیگر درمانهای غیرجراحی در مدت ۶ هفته یا بیشتر بهبود نیافته‌اند.
تزریق اوزون جهت درمان دیسک کمر
تزریق اوزون جهت درمان دیسک کمر
اوزون یک گاز است که در حقیقت نوع قویتر گاز اکسیژن میباشد که با فرمول O3 شناخته میشود. به نظر می‌رسد تزریق گاز اوزون می‌تواند باعث تحریک و فعال کردن آنزیم‌هایی شود که نقش موثر در فعالیت پر اکسید و رادیکال‌های آزاد دارند.
به این ترتیب تزریق اوزون می‌تواند وضعیت سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشیده و به بر طرف شدن علائم دیسک کمر کمک موثر کند.
تزریق استروئید به ناحیه اپیدورال
تزریق استروئید به ناحیه اپیدورال می‌تواند تاثیر ضد التهاب در این ناحیه داشته و درد بیمار در نتیجه وارد شدن فشار به عصب را به سرعت بر طرف کند. در این حالت تزریق استروئید در فضای عصب اپیدورال انجام میشود.
هنگامی که تزریق اپیدورال کمر انجام شد، بیمار می‌تواند کاهش درد را در خود را مشاهده کند. اما تاثیرگذاری این تزریق می‌تواند گاهی اوقات به چند روز زمان نیاز داشته باشد.
جراحی با لیزر؛ شیوه درمانی مناسب
در جراحی بسته با لیرز به صورت سرپایی و با استفاده از بی‌حسی موضعی بر روی بیمار انجام میشود.
در طول درمان جراحی بسته دیسک کمر، یک سوزن نازک به دیسک دچار فتق با کمک گرفتن از عکس رادیولوژی وارد میشود. سپس یک فیبر نوری از طریق سوزن به دیسک وارد شده و انرژی لیزر از طریق این فیبر به محل تابانده میشود.
به این ترتیب می‌توان بخش کوچکی از هسته دیسک را تبخیر کرد. انجام این کار می‌تواند تا حدودی باعث ایجاد فضای خالی در محل دیسک شود. با این کار فشار سطح متورم دیسک بر روی ریشه عصب را کاهش داده و باعث تسکین درد بیمار میشود. تاثیر این روش درمانی معمولاً بلافاصله در بیمار قابل مشاهده است.
جراحی باز؛ درمان دیسک کمر
جراحی فقط برای تعداد کمی از افراد مبتلا به دیسک کمر توصیه میشود. در برخی موارد با توجه به علائم و میزان شدت آنها فوق تخصص درد می‌تواند درمانهای غیر جراحی را تجویز کند. اما با این وجود اگر نشانه‌ها و علائم میزان شدت بالایی از فشار بر روی اعصاب نخاعی بیمار نشان دهد، چاره‌ای جز جراحی فوری، نخواهد بود.
جراح پیش از اتخاذ این تصمیم وجود نشانه‌های ضعف در عضله‌های پا، درد مداوم و نقص عملکرد روده یا مثانه را بررسی می‌کنند.
جراحی باز؛ درمان دیسک کمر
درمان جراحی دیسک کمر یا بیرون زدگی دیسک کمر شامل روش‌های زیر میشود:
- لامینکتومی و دیسککتومی
- میکرودیسککتومی
- فیوژن (خشک کردن یا الحاق) خلفی مهره‌های کمری
بیشتر بدانید: آیا عمل دیسک کمر خطرناک است؟
شیوه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری دیسک کمر
برای پیشگیری از دیسک کمر، رعایت نکاتی الزامی است. در ادامه به این نکات اشاره خواهیم کرد. همانطور که در بالا اشاره شد ساییدگی و یا افزایش سن از جمله عواملی میباشد که احتمال ابتلا به دیسک کمر را افزایش می‌دهد. برای اینکه این احتمال را کاهش دهیم و با افزایش سن دیسک کمر سالم بماند و یا کمتر دچار ساییدگی شده باشد. عدم انجام کارهایی برای پیشگیری از ابتلا به آن ضروری میباشد.
شیوه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری دیسک کمر
باید از انجام کارهای مختلفی که در طول عمر زندگی، می‌توانند منجر به بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیری بزنند، خودداری کنیم. بسیاری از این فعالیت‌ها که در زندگی روزانه ما وجود دارند عبارتند از:
- بلند کردن اجسام سنگین
- نشستن پشت میز برای چند ساعت در روز
- خسته کردن بیش از حد خود در حین تمرین
- حرکات پر تکرار
- ایستادن طولانی مدت
و با انجام تمرینات معمولی و کششی، داشتن حالت ایستادن و نشستن مناسب و اضافه کردن کلسیم به برنامه غذایی سالم خود می‌توانید از کمر خود محافظت کنید.
ورزش‌های مناسب پیشگیری و کنترل دیسک کمر
مانند بسیاری از شرایط کمردرد ، ورزش ملایم بخشی از پیشگیری، درمان و کنترل دیسک کمر است. نوع و روش تمرین به منظور حمایت از بهبود و جلوگیری از آسیب بیشتر مهم است.
ما در این مقاله به چند حرکت اشاره کرده‌ایم که با انجام آن از ابتلا به دیسک کمر پیشگیری و نیز در صورت ابتلا، از آسیب بیشتر جلوگیری کنید.
با گرفتن برنامه‌ی مناسب ورزشی توسط یه متخصص می‌توانید عضلات کمر و عضلات اطراف آن را تقویت کنید. یک فیزیوتراپیست تمریناتی را تحت نظر می‌گیرد که می‌توانند تقویت کننده این عضلات باشد. ضمناً این حرکات می‌توانند درد شما را کاهش دهند.
بالا بردن جانبی وزنه برای کنترل دیسک کمر
بالا بردن در طرفین شانه‌ها را تقویت می‌کند بدون اینکه به پشت شما فشار وارد کند. یک جفت دمبل انتخاب کنید که برای شما خیلی سنگین نباشد. آنها را جلوی آرنج خود کمی خم نگه دارید. هر دو بازو را بالا و بیرون ببرید تا وقتی که در ارتفاع شانه قرار بگیرند، سپس به حالت اولیه برگردید و تکرار کنید.
وضعیت کبرا؛ ورزش برای پیشگیری دیسک کمر
وضعیت کبرا؛ ورزش برای پیشگیری دیسک کمر
این ورزش را با دراز کشیدن روی شکم (حالت مستعد) شروع کنید و در حالی که پاهای خود را در تماس با زمین قرار می دهید، به آرامی خود را روی آرنج قرار دهید.
قبل از بازگشت به حالت مستعد (دراز کشیده و رو به پایین)، وضعیت تقویت را به مدت ۱۰-۱۵ ثانیه حفظ کنید. به تدریج به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید و موقعیت را حفظ کنید. ۱۰ بار تکرار این کشش را هدف قرار دهید.
بالا بردن معکوس عضلات مرکزی جهت پیشگیری و کنترل
این نوع تمرین، ناحیه لیفت پا را هدف قرار می‌دهد، اما برای کمر شما مشکلی ایجاد نمی‌کند. برای قرار گرفتن در وضعیت شروع، به پشت دراز بکشید. دستان خود را مستقیم به طرف پهلو دراز کرده، کف دست‌ها را پایین قرار داده و زانوها را بالا بگیرید.
در زاویه ۹۰ درجه خم شوید و پاها را از زمین جدا کنید. از آنجا به آرامی هر دو زانو را به سمت سینه بیاورید و باسن خود را از زمین بلند کنید. به حالت اول برگردید و تکرار کنید.
انجام فعالیت‌های هوازی ملایم، فشار زیادی به پشت شما وارد نمی‌کند. ایروبیک یا شنا در آب به توصیه برخی از متخصصان، ورزش مفیدی است. زیرا این آب ضمن محافظت از بدن، باعث ایجاد مقاومت میشود. حتی تغییر حالت از دویدن به پیاده روی نیز می‌تواند تأثیر آن را بر روی ستون فقرات کاهش دهد.
این تمرینات پیشنهادی به شما کمک می‌کند تا کمر درد ناشی از دیسک کمر خود را کاهش دهید. بدون اینکه درد بیشتری در ناحیه کمر شما در این روند برای شما ایجاد کرده باشد.
جمع بندی
ما در مقاله دیسک کمر چیست؟، یادآور شدیم که کمر از مهمترین قسمت‌های بدن است. دیسک کمر در ستون فقرات چه نقش مهمی را ایفا می‌کند و حفاظت از آن چقدر از اهمیت بالایی برخوردار است.
حال که از آگاهی بیشتری برخوردار شدید به شما پیشنهاد می‌کنیم در صورت بروز درد در ناحیه کمر خود، این عارضه را جدی بگیرید. حتما به فوق تخصص ارتوپدی یا بهترین متخصص ستون فقرات در تهران مراجعه کنید. مخصوصا اگر شما در حال بدنساری باشید، ممکن است به دیسک کمر خود بیشتر آسیب بزنید. با آرزوی سلامتی برای شما کلینیک خانه درد
